La sociedad de la nieve

'De gewonden schreeuwen het uit, de rest ook.' Een rugbybal stuitert door een op drift geraakt vliegtuig. De beroemdste vliegramp uit de geschiedenis is bepaald niet geschikt voor vegans. Dát detail – noem het de brotherly shove - kent iedereen, maar hoe het 'avontuur' afliep, wist ik oprecht niet. La Sociedad de la Nieve neemt rustig de tijd om daarnaartoe te werken. Alhoewel, rustig? De spanning blijft om te snijden. Of... Om het snijden. Het is ramp na ramp. (Die lawine!). Het kannibalisme begint na een half uur – erg gory wordt het niet in beeld gebracht, maar aan het eind liggen de ribbenkasten open als het vliegtuig. De mannen zelfs zijn ook niet veel meer dan dat. Twee overlevenden hielden het niet meer. Het wachten op de Dooi of de Dood. Zij kwamen in beweging. En de voice-over? Dat is dé touchdown van de film. 'Heb ik het recht niet om mezelf in leven te houden?'

How to Have Sex

'Oi, smoke show!' Vijf jaar na Aftersun, vóór de volwassenheid, ná de verdwijning van vader. Drie tienermeisjes op Griekse comareis met zichzelf en hun hormonen, ready to 'run off, have sex and get new mates.' Ik overdrijf, want zo diep als Aftersun gaat het niet, daarvoor zijn de slechten (m/v) te slecht. Toch denk ik dat How to Have Sex wel degelijk profiteert van het recente verschijnen van eerdergenoemde meesterwerk, iets van Aftersun straalt erop af. Na een vervelend Britten op vakantie-intro, zoomt de film steeds meer in op de meest verlegen vakantieganger. Het meisje waar – zo vinden haar vriendinnen – een piemel in moet. Natuurlijk schemert dan het gevaar van een Joran. Even lijkt het kind gered te worden door een meisje in het badpak (braaf , veilig en moederlijk). Helaas. Hoe je seks moet hebben? Moeilijk, heel moeilijk. 'You need to cover your bits.'

Struktura Krysztalu

'Persoonlijk geef ik de voorkeur aan zwart-wit televisie.' Voer voor filosofen. Winters onderkoeld, zo lijkt het eerst, maar de warmte sluipt erin. Een plattelandsstelletje wacht op een vreemde bezoeker. Hij is in Amerika geweest, en in het Polen van eind jaren zestig stelt dat nog heelwat voor. De twee mannen blijken studievrienden. Voor de moderne vriend lijkt het achterlijke augurkendorp een stap terug in de tijd. Terwijl zijn vriend zóveel in zijn mars heeft. Zo wordt de film in een schamele zeventig minuten een botsing van ouderwetse levensverinnerlijking op moderne (externe) resultaatdrang. Een beetje Rohmer dankzij het gediscussieer en de kabbelende spanning van een driehoeksverhouding. De partner is er immers ook nog, en knipt het haar van de vreemde naar het evenbeeld van de hare. In de soundtrack kan de kijker een leven lang wonen. 'God, wat is het hier stil!'

Everything Beautiful Is Far Away

'What's with the head?' Conceptueel ogenschijnlijk perfecte film, die uiteindelijk juist qua ideeënrijkdom tekort schiet. Ontbreekt simpelweg the body? Een kerel dwaalt door de duinen, enkel zijn ontlijfde robot als gezelschap. Net als hij is zij 'op'. Het wachten is dan op de interventie van een Ander. Natuurlijk is het een vrouw, die ergens in haar houtkleurige bleekheid op de robot lijkt. Ik denk: jaloezie. Maar nee, cerebraal en toneelmatig trekken de twee (nee, drie) verder. Met de Ander zou de eenzame man in een erotisch spanningsveld kúnnen belanden. ('Just drop it in, shake it up and enjoy something', zegt zijn nieuwe kompaan al snel.) Maar ook dat wordt nooit uitgevent. De robot dan helen om zelf te helen (Pinokkio-style)? Ook niet. Zo blijven we twijfelen op weg naar het door de klassieke SF-voorgeschreven zee-einde. Dát wel. 'A man has been brought back to life.'

Avec Amour et Acharnement

'Wanneer je van iemand houdt, gaat dat nooit helemaal weg.' Met de jaren worden films van Claire Denis gewoner, maar ik blijf een zwak voor haar houden. Ook in dit liefdesdrama tuigt ze weer in no time een woordloze vakantiepastorale op – mede dankzij de fraaie muziek van Tindersticks. In coronatijd hebben Vincent Lindon en Juliette Binoche het prima voor elkaar. De vonk is 'r nog, de rust ook, lijkt het. Dan komt een oude rugby-vriend terug. Van hem, van haar. Als in schematherapie pakt iedereen prompt de vroegere, rollen weer op. De Neeskens-achtige Lindon zit meteen weer onder de plak bij de Roger Schmidt-achtige Grégoire Colin. En ook de dubbelvrouw, is plakkerig ondersteboven van de gladjakker. Dat ontspoort. Grenzen aangeven, het is net de Open Universiteit, een leven lang leren. 'Tu ma vue, après.'

Mad Heidi

'Something's yodelin' in my pants.' Koekoek niemendalletje uit de Alpen. Noem het Dirndl Power of de perfecte film voor het Bredase BUTFF. Op wat 'gruetzi's' na wordt er overigens (en helaas) gewoon Engels gesproken, in een Zwitserland dat volledig door 'Udder madness' is bevangen. De lactose intoleranten worden verdelgd als ratten. Een pastorale maedel verliest haar Goat Peter, waarna ze strijde trekt tegen The Great Swiss Leader en zijn trouwe helper Kommandant Knorr. Het bloed vloeit als fondue, en er gebeuren de meest walgelijke dingen met kaas. Uiteraard ontbreken ook de Tarantino-gitaren niet. Meer nog, lijkt Mad Heidi een Rammstein-video, al is het aantal tieten aan de schamele kant. Zijn die Zwitsers toch net te preuts voor, zeker. 'That starry-eyed cluenessness one only finds in the Alps.'

Babylon

'He will do anything for cash.' Staat Hollywood al bijna een eeuw stil? Het zal niet de vraag zijn die Chazelle wilde oproepen, maar wat hij wél wil met dit epos blijft onduidelijk. Het is spektakel om het spektakel. Fellini in Hollywood, zonder boodschap of idee. Ergens goed vergelijkbaar met die Gatsby-adaptatie van een tijdje terug. Zoals het Wilde Westen de trein heeft als gamechanger, heeft Hollywood de 'talkies'. We zijn dus wéér in die periode, met Brad Pitt als stomme filmster en Margot Robbie als star to be. Vooral de laatste weet de film lang te redden, ze geeft álles. Dat Babylon desondanks flopte -  en Chazelle zal moeten sappelen voor zijn volgende project - past wel bij de tweede helft. We nemen de bekende Amerikaanse afslag van geweld. Pas aan het einde wordt het emotioneel. Hollywood kijkt naar zichzelf en doet wat ze het beste kan. Janken. 'We're losing the light.'

Dream Scenario

'Please don't speak, just do the dream.' Dream Scenario bevat de beste mislukte seksscène van het jaar. Die uitgespeelde fantasie ('a lived experience') zegt zóveel over gender-rollen, het moderne brein en hoe macrostructuren ons beïnvloeden. Moeilijke woorden voor een scène vol mannelijke kwetsbaarheid (Nicolas Cage) en vrouwelijke verwarring (Amber Midthunder). De scènes van Cage met zijn echtgenote (Julianne Nicholson) zijn op dit vlak trouwens ook sterk. Het plot?  Ondergewaardeerde professor belandt in ieders dromen. Hij wordt een allemansfantasie. Ineens willen 'young creatives' en jonge vrouwen wat. Daar gaat een slapjanus als hij aan onderdoor. Jammer dat de muziek van Owen Pallett – die weer tegenvalt op film – niet zo weird is. De film zelf durft bijna alles. 'I wish this was real.'

Idiocracy

'Uh, it's like far.' In deze malthusiaanse waarschuwing van Mike Judge wordt de wereld in 2500 bevolkt door idioten. Ik moest qua looks denken aan het waardeloze Willy Wonka-pretpark dat een tijdje terug de media haalde. Een andere associatie is natuurlijk die met Trump. Ook in deze toekomstfantasie blijkt alles het slechtste of het beste 'ooit'. En ja, het Witte Huis wordt bestormd. Als film stelt Idiocracy verder weinig voor. Luke Wilson doet zijn best als de nitwit die per ongeluk in de toekomst belandt. Broer Andrew draaft ook op. Owen ontbreekt helaas. Het plas en poep-postmodernisme heeft qua grappen weinig te bieden. Ik denk dat de PG-film in de eighties beter was geworden. Meer tetten! Ik zal al bevangen zijn door de primitieve geneugten van het leven. 'Everybody tell me, somebody hoodoo'd the hoodoo man.'

Man on the Roof

'Wees niet ontwijkend, beschrijf de man.' Als VPRO-kind horen Sjöwall & Wahlöö bij de opvoeding. De boekjes van Beck gingen erin als koek. Het zachtmoedige cynisme past ook wel bij de huidige grauwe staat van links, denk ik nu. Zweden als pijnlijk Gidsland? Een adaptatie van S&W had ik nog nooit gezien. Deze nogal degelijke bewerking van De verschrikkelijke man uit Säffle voldoet aan de verwachtingen. Gedeprimeerd en huiselijk, met een fijne opvliegerige synth-soundtrack. Beck belandt al in een intern conflictje. Een politieman die zich iets te fanatiek tegen de interne uitwassen keert. Het onderzoek gaat op het gemakje, er is tijd voor droogkloterige ambtenarij. Uiteindelijk moet Beck op zijn instappertjes toch dat dak op, en hij is niet de enige. 'Heb je een vergunning voor dat wapen?'

Trois Souvenirs de Ma Jeunesse

'Je me souviens...' Opeens herinnerde ik me het bestaan van Arnaud Desplechin. Wat blijkt: zijn films worden tegenwoordig neergesabeld. Met het nog redelijke Trois Souvenirs zette de rot in. Aanvankelijk heerst hieer matig geacteerde chaos. En waar het warrige in Modiano herinneringsmodus nog wel wat heeft, blijft het spel behelpen. We zien twee Franse knapen een avontuur in Minsk beleven. Nogal risicovolle plek voor een schoolreis en dan gaan ze ook nog heldendaden verrichten. Punk! De soundtrack mag er sowieso zijn met De La Soul, The Beat en The Blue Nile. Een jeugdherinnering verder begint De Liefde. En dat duurt dan de rest van de film. Sigaretten en sweet talks. Een man komt, een vrouw vertrekt. De gezochte grootsheid wordt pedant, maar eindigen met een naaktscène... Daar moet je enig respect voor hebben. ''Ton âme est tout petit est terrifié.'

O-Bi, O-Ba - The End Of Civilization

'Jij verkoopt je hersens, ik enkel mijn lichaam.' Met muziek van ene Satanowski (zou het?) dalen we af naar een post-apocalyptisch Pools hol. Daar zitten een paar overlevenden, op aanwijzing van kale apparatsjiks, te wachten op de Ark. De combinatie van communistische en bijbelse symboliek ligt er dus dik bovenop. Dan zijn de geperverteerde details leuker. Men lijkt geobsedeerd door uien en benen. (Kun je een land érgens sterker terugzien dan in hun toekomstfantasie?). Als film deed O-Bi me denken aan Hard to be a God. Iets minder vunzig, maar even indringend. Hoe een man – hier een ritselaar voor het regime – zich staande probeert te houden. Je voelt dat de rijken zichzelf toch wel zullen redden, terwijl voor de sloebers 'opium' rest. 'Zelfs als de wereld eindigt, blijven de rijken 'm warm stoken, gewoon omdat ze rijk zijn.'

Pitfall

'Als je sterft is het maar het beste om het mysterie te accepteren.' De kijker dondert hier in een hele hoop films inéén, en dat is precies de manier waarop we graag voor een film vallen. Pitfall begint met een stel mijnwerkers. Ze lichten een oud mannetje op. Het lijkt best grappig op zijn Kore-eda's, maar het is eigenlijk doodeng. De avant-gardistische soundtrack means business! Het Japan van de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog sterft mentaal en fysiek. Dreigt tot spookstad te verworden. Precies daar vindt een van de mijnwerkers later zijn einde. Alhoewel... Als geest trekt hij doodleuk verder. Ook dat lijkt eerst nog vrij geestig, maar wordt almaar pijnlijker. Vanuit deze krabbelaar vindt de film een vakbondsconflict, een land op een kritiek punt. De vooruitgang zet ons tegen elkaar op als pionnen in een wreed spel. 'Moet een man een demon worden om te overleven?'

Je T'Aime Moi Non Plus

'J'ai dégage, et alors?' De meest anale film uit de filmgeschiedenis, laat dat maar aan Zanger Serge over. Met Rukker Serge doe ik 'm tekort, al verwachtte ik die cameo wel. Gainsbourg – want over hem hebben we het hier natuurlijk – voert twee gay truckers op. Eén ervan krijgt wat met Jane Birkin. Met haar ont-dekt Gainsbourg een nog altijd zeer relevante genderthematiek. Hij was de tijd vooruit. Knappe 'mec' Birkin heeft tieten noch kont. Is dus geen echte vrouw. En de truckers zijn dan weer geen mannen, ondanks al hun mannelijkheid. Alles valt in het niets bij het grootste probleem. Wat als je je vrouw alleen anaal kan nemen omdat je op jongens valt, maar dat haar te veel pijn doet? Cokeprins op het witte paard Depardieu blijkt de wijste en abstineert. 'Met dit gereedschap heb ik al meer dan één man gehospitaliseerd...'

The Holdovers

'Being with you is already one big detention.' Kerst duurt diep in januari met The Holdovers, de arme zielen die moeten 'overblijven' op hun chique high school Barton. Ze zitten opgescheept met Paul Giamatti – in de rol van zijn leven – als loensende docent-lul. Even dreigt dit een soort 'oudheid'-variant op The Breakfast Club te worden. Regisseur Payne heeft de valkuil door en voert iedereen af, behalve de leraar en zijn lastigste (en meest getalenteerde) leerling. Hij durft het hard te spelen. Dominic Sessa flaneert als Mick Jagger door het gebouw, maar heeft de issues van Nick Drake. In de goede kersttraditie vinden ze elkaar in hun onvermogen zich tot de wereld te verhouden. Cat Stevens, Damien Jurado en Labi Siffre zorgen zingend voor het gouden randje. En deze kijker? Die wil nu Marcus Aurelius' Meditaties lezen. 'Crying never did nobody no good, no how.'

The Boy and the Heron

'Ik weet dat het een leugen is, maar ik moet het zien.' Miyazaki geeft ons de kans om een metafysische mindfuck over fascistische parkieten te zien. Alleen daarvoor al moeten we onze hoed diep afnemen, hopende dat onder die hoed geen reigerhoofd tevoorschijn komt. Natuurlijk profiteert Miyazaki tegenwoordig van het welwillende 'het zal zijn laatste zijn'-effect. The Boy and the Heron is verre van zijn beste. Daarvoor is het verhaal te lukraak. Op 'passage'-niveau werkt de chaos wél. De jongen reist richting styxiaanse onderwereld, en ontmoet daar een roodbehoefddoekte revolutionaire, die de bóvenwereld gaande houdt. De cute warawara-wezentjes zijn er voor de kinderen. De onderliggende platoonse symboliek voor de connaisseurs. Zo aandoenlijk. 'Deze leugen is waar.'

Past Lives

'I was just thinking what a good story this is.' Zo'n zeldzame film die piekt tijdens de derde akte. Zalig is dat. Twee jonge Koreanen verliezen elkaar door immigratie uit het oog en vinden elkaar in een ander leven online terug. De tijdssprongen zijn dus heftig, maar worden knap overleefd. Langzaamaan begint de melancholie te schrijnen. De immigrante heeft haar jeugd bruut moeten afsluiten, als een deksel op een vacuüm pot. Iedereen van ons is nostalgisch naar het Kind-zijn, maar wat als dat in een ander land geschiedde? Hij (de thuisblijver) romantiseert zijn eerste vriendinnetje. Als ze elkaar dan eindelijk – precies halverwege – weer ontmoeten, begint de film écht. Wat enorm helpt is 'the third man' - de Ander. De Amerikaan met wie zij is getrouwd. Hij ziet de bui al hangen. De mogelijke levens die nu alsnog worden ingelost. 'You dream in a language that I can't understand.'

Ray

'He's got that junkie itch.' Drugs en vrouwen spelen in deze biopic over Ray Charles een grote rol, zoals dat hoort bij 'rocksterren'. Nog typerender, en veel gewaagder, is de onverbloemde tentoonstelling van de ware muzikantitis ('the musical itch'). Muziek was de eerste en laatste liefde van Ray, de rest van de wereld kon verrotten. Hij gedraagt zich de hele film als een klootzak. Beïnvloedbaar als een jonge voetballer met een zaakwaarnemer die dollars in de ogen heeft. (En dat in één blinde man verenigd!). Jamie Foxx speelt en zingt de titelrol met verve, maar de rest van de cast houdt het bij cartoonesk overacteren. Dat ze voor de kale Ahmet Ertegün krullebol Curtis Armstrong in de grime zetten, is het toppunt. Zinloos feitje: tegenwoordig staat Ray niet eens meer in de top 2000, dat doet de onverfilmde Fats Domino beter. 'You're turning God's music into sex.'