The Power of the Dog

'We're counting on your conversation.' Initiation season in Montana, begin twintigste eeuw. Is iets een western wanneer er koeien zijn? In dat gevalt telt The Power of the Dog als Jane Campions eersteling in het genre. Ze doet dat goed, zonder iets anders dan gebruikelijk te doen. (En dat bewijst de kracht van haar eigen thematiek.) De weduwe, het haperende kind en ongemakkelijke erotiek. Hoofdrolspeler Benedict Cumberbatch kanaliseert Matthew McConaughey, de man die – wat mij betreft – de hoofdrol had moeten spelen. Matthew had het nog net wat vuiger en bronstiger gedurfd. Cumberbatch is 'r toch een uit de klassieke verdwijntruc-school. Als botte cowboy runt ie ranch, samen met zijn zachtere broer (Jesse Plemons). De twee kunnen het niet echt goed vinden, en al helemaal niet meer wanneer laatstgenoemde weduwe Kirsten Dunst met haar zoon (Kodi Smit)) meeneemt naar de family mansion. Genoeg materiaal voor een Cat on a Hot Tin Roof-achtig epos. Het rouwdouwen laat zich goed combineren met de intrinsieke frustratie en nostalgie van de western. Bij Campion en in dit genre is homoseksualiteit natuurlijk nooit ver weg. Het duurt lang, maar wanneer Cumberbatch en Smit zich voor elkaar openen wordt de film sterk. Knap hoe zowel een woke als conservatieve lezing mogelijk blijft. 'Don't let your mother make a sissy out of you.'

Benedetta

'Il est si grand.' Nieuw spektakelstuk voor Jan en Alleman van Paul Verhoeven. Ik zag zelfs een reclamebord met tepel in het Bredase straatbeeld! Er waren dus centjes – en het is dan ook zijn makkelijkste film in jaren. Met lesbische nonnen en religiekritiek kun je het grote publiek wel porren, zonder ze nodeloos te verwarren. Het historisch drama begint haast als een Ivanhoe zo klassiek. Eenmaal aangekomen in het klooster van Pescia komen we op het terrein waar Verhoeven zich thuis voelt. Hypocrisie omgord met de mantel der liefde. 'Je woord is goed genoeg voor me. En het bonnetje.' Uiteraard is de regisseur ingelezen dus voor wat flatulente humor wordt gezorgd. Herman Pleij zou goedkeurend knikken – poep was in de middeleeuwen veel minder een taboe dan nu! Na de meligheid volgt de Adjanai-waanzin. Aanvankelijk valt het brute (veelal gefantaseerde) geweld meer op dan de erotiek. Wellicht om de gemiddelde kijker mild te stemmen. Wanneer de seks dan alsnog komt, dan komt ie goed. De eerste scene is werkelijk uitstekend. Amor in het Kippenhok van het klooster. Twee nonnetjes die er wel pap van lusten. Lang gaat dat niet goed. Met de entree van de Kerk Zelve verandert de film in een zwarte (pest)komedie. Dat is het verschil tussen Koolhoven en Verhoeven. De laatste heeft Het Licht sardonisch gezien. 'Crimen nefastum.'

Canción Sin Nombre

'Goed. Dat klinkt niet zo goed.' Een Peruviaanse film met een ongelooflijk goed hart, maar of de film ook 'goed goed' is? Bij momenten. De setting boeit vanaf de krantenkoppen uit het intro. Het Lichtend Pad blaast de boel op, de economie stort in, kortom er hangt een grauwe deken over een prachtig land. De filmmakers benadrukken de bewolkte toestand met hun zwart-wit beelden. De zwaarmoedigheid wordt – goddank – nog enigszins 'opgeheven' door de vele folk music, al zijn ook daar de teksten deprimerend. En dan moet het plot nog beginnen. Een 'inheems' stel verkoopt aardappels. Hij heeft last van de baas, zij van een zwangerschap. Alles lijkt goed te komen in de kliniek – 'respirando!' – maar dan begint het lijden van kleine luyden pas echt. Babydieven had de titel kunnen zijn. In het 'kruisverhaal' gaat een homoseksuele journalist op onderzoek uit. Dat doet hij op een typische arthouse-manier. Veel roken met als enige regie-aanwijzing 'als ze maar langzaam bewegen.' In een magisch moment belandt hij met een beeldschone bardame in een bootje. Eindelijk, de zon! Een lichtpuntje op een lastig levenspad. Om niet te zeggen: een uitzichtloze beklimming. De makers nemen erg veel hooi op de vork. Ze kunnen de topzware materie nauwelijks zelf nog dragen, laat staan hun acteurs. 'Iedereen praat elke dag over inflatie.'

Josep

'Negro, blanco, duro, violento.' Typisch geanimeerde film van sneeuw, oorlog en ellende. Is het een budgettaire keuze of een inhoudelijke? Men ziet De Stijl vaker, bijvoorbeeld bij de invloedrijke Dudok de Wit. Niet echt bewegend verglijdt het verhaal in flarden. Het geeft een intellectuele touch, tegelijkertijd zorgt het ook voor afstand, zoals een voice-over dat ook kan doen. Begin 1939 heeft Franco Barcelona ingenomen en zijn er vele Spanjaarden de grens met Frankrijk overgestoken. 'Et voila! Et voila!' Daar worden ze ontvangen zoals de tijdsgeest, of de geest der mensen, betaamt. Vol haat. Die collaboratie met de Duitsers kwam ergens vandaan. De tekenfilm schildert het allemaal in klare, grove streken, net als de schilder (en verzetsstrijder) Josep Bartoli om wie deze 'biopic' blijkt te gaan het graag heeft. Zo krijgen we meta op meta, want in de raamvertelling hoort een tekenende kleinzoon het verhaal van zijn grootvader, een van de bewakers. Dat klinkt ingewikkelder dan het is, en misschien ook wel dan de film denkt. Goed wordt het pas wanneer Frida Kahlo uit de zee oprijst. (Wat is die enorm in trouwens!) Het verhaal trekt zelfs nog even naar Mexico, waar broodnodige muziek de film plots iets filosofisch meegeeft. De grijstinten en emoties komen in een film van slechts een uur toch wat te laat. 'C'est presque mieux comme l'original.'

Give Me Liberty

'I should be there in 10.' Busje komt zo in deze road (to nowhere) movie. Een komedie naar mijn hart. De onmogelijkheid om ergens te komen. After Hours! Een Amerikaans-Russische gozer – type Jay uit Clerks – werkt als chauffeur van gehandicapten. Dit is Amerika, dus hij komt om in het werk. Wat als je aan het dagelijkse gedoe met mokkende obezen en bazelende idioten ook nog een Russische begrafenis toevoegt? Dat is de pitch, en die wordt moeiteloos de tribunes ingeslagen – ondanks Sovjet-gemopper dat baseball een belachelijk spel is. Alle chaos wordt gefilmd in gritty handheld. Soms misselijkmakend, meestal functioneel. Op noodtempo doet het denken aan Aaltra. Boertige ploertenhumor, die gedachte aan Clerks kwam ook ergens vandaan natuurlijk. En ze weten het! 'They're not even supposed to be here.' Door de Russische influx wordt het allemaal net even wat subtieler, met meer galgenhumor, meer Aki Kaurismaki ook. Running gags and gagging runs. Het meest Gummo-waardig is toch wel het optreden van Bruce Springsteen. Nou ja, zijn even coole imitator op de dagopvang. Tegen die tijd beginnen de makers hun true colours te tonen. Ze zijn eigenlijk best aardig, zelfs ietwat sentimenteel. Geeft dat? Nee, want ook dan is het zwarte, politieke randje om de ogen en levens helder. ''I don't want to hear any more excuses after this shit.'

Passing

'Don't you know me?' Zwart-wit beelden maken donkere mensen lichter en lichtere mensen donker, zo lijkt het soms. Daar zit vast een filosofische metafoor in – of gewoon een cursus natuurkunde. Passing maakt slim gebruik van de kansen die de cinematografie biedt. De chique grijstinten doen denken aan Frances Ha, zoals de film toch al het deprimerende van Baumbach uitstraalt. Rebecca Hall debuteert als regisseur en ze doet met vaste hand. Het zou mooi zijn als de hele 'nieuwe' generatie actrices allemaal die weg volgen. (Greta Gerwig ging Hall al voor.) Passing vertelt over het lastige leven van twee Afro-Amerikaanse jeugdvriendinnen die beiden toch 'goed' terecht lijken gekomen. De ene 'passt' als wit, met alle gevolgen van dien, de ander leidt een upper class-leven in Harlem als vrouw van de dokter. Zij is witter dan de witte 'poseur' geworden. Als veeleisende suburban housewife met zwarte maid draait alles om de kinderen. Haar enige verzetje? Charity work. Het scenario is erg verliefd op deze paradox. Op de slechtere momenten lijken de makers zelfs te denken dat zij hier een haast modernistisch inzicht te pakken hebben. Dat is verre van het geval, maar dankzij een Art Tatum-leitmotiv, het verglijden van de seizoenen en de pijn van de zelfvergetelheid wordt het toch indringend. Weelderig als Wyler. 'Who's satisfied being anything?'

Kuessipan

'Soms heb ik het gevoel dat we al oud zijn.' Grootse gebeurtenissen leiden tot subtiele en herkenbare reacties in dit tienerdrama, dat zich op een wel heel bijzondere locatie afspeelt. Een 'reservaat' van de Inuits in Quebec. Hun land bestaat uit een straat of vijf hooguit, waar vrouw en man moedig hun tradities in stand proberen te houden. Dat gaat uiteraard lastig in een snelkookpan van conflicten. De fysieke weerslag spreekt van ieder lijf. Een exil in eigen land, het blijft dubbel pijnlijk. Hoofdpersonage is een filosofisch gestemd meisje dat aanvankelijk geduldig haar duistere winterwereld observeert. De rake synthesizer-muziek ontregelt haar gedachten. In een heerlijke tijdssprong zijn zij en haar beste vriendin ineens 'oud', dat wil zeggen, bijna-meerderjarig, waardoor de openbare – en deels zelfs in stand gehouden gevangenis – pas echt gaat kwellen. 'Vroeger vond ik het reservaat groot.' Weggaan vereist echter meer dan doorzettingsvermogen, het neigt naar zelfmutilatie. Terwijl de dramatische gebeurtenissen toenemen, houdt de kritische blik op de eigen gewoonten, en die op de rol van De Ander, deze fijne film op koers. De haast hallucinante invloed van Westerse invloeden zorgt voor de mooiste shots. Kuessipan schetst de tragiek van een onoplosbaar probleem. Het enige dat rest is reflectie op wat was en nooit meer kan zijn. 'Ca fait mal?'

Riders of Justice

'Ik verroer geen vin tot ik wapentraining krijg.' De moderne kerstgedachte in één zin. Riders of Justice sleept met een gigantisch net over de bodem van de menselijke waardigheid en probeert alles in een duistere actiekomedie te verwerken. Nog tijdens het intro vatten de makers kruimelcriminaliteit, terreur en data mining bij de rendierhoorns. De uitkomst lijkt onvermijdelijk op een melodrama van het type Incendies af te sjezen. Gelukkig worden de verhaallijnen bij elkaar gebracht. Meet The D-Team! Een mannencirkel met stoornissen die de Deense politie wel eens zullen helpen. Na driekwartier zoeken vindt de film zo eindelijk een pikzwarte GGZ-humor toon, en begint het waagstuk enigszins te werken. Denk aan Loenatik met zwaar geschut. Een soort In Bruges ook. Toch blijf ik als moraal'rytter' moeite houden met lachen wanneer de death count oploopt, en de ene na de andere vent door het hoofd wordt geschoten. Dan voelt iedere emotie toch als een krokodillentraan, en slaat iedere lach... dood. (Om op niveau te blijven). Het beste segment blijkt de laatste fase waarin de mannen op zichzelf botsen. Zonder determinisme rest nihilisme. Mét determinisme waanzin en wanhoop (en een afwezige God). Het levert een paar aardige gedachten op, in een cynische succesfilm. Keihard geweld wordt halfzacht beloond. 'Cijfers liegen nooit.'