Das Lehrerzimmer

'Möchten Sie uns etwas sagen?' De lerarenkamer, wat een mythische plek. Zelf ben ik nooit binnen geweest, maar ik heb wel aan de geopende deur gestaan. In de jaren negentig kwam er dan een walm sigarettenrook uit! In het Duitsland van nu lijkt alles netter, al smeult er gevaar. Onderlinge conflicten én... diefstallen. Een braaf gekleed juffie met Vrije School-technieken ontdekt wie de dader is. Tot afgrijzen van het team is dat géén leerling van allochtone afkomst... Op zulke manieren stipt Das Lehrerzimmer didactisch verantwoord de huidige maatschappelijke onderstroom aan. Soms doet het dat wat te opzichtig. De schoolkrant-kids tonen zich erg volwassen in hun riooljournalistiek. Anderzijds, een school is de samenleving in het klein, en de juf moet dat willens en wetens intens beleven. Uiteindelijk grijpt ook zij naar een sigaret. 'Es gibt Regeln und die sind für Alle da.'

When the Cat Comes

'Laten we geen formalisten zijn.' Kritiek via kinderen en katten op het communisme, zo alleen kon het, tijdens de Tsjechische lente. Geen idee hoeveel satires dat beruchte voorjaar heeft opgeleverd, maar het zijn er veel. In deze komedie worden de dieren opgezet en de mensen tegen elkaar opgezet. Dierenliefde en dierenhaat strijden om voorrang. (Er zit zelfs een cavia in!) Een voormalig zeekapitein observeert zijn stadje vanuit een ivoren toren. Hij ziet hoe Schoolmeesters alle creativiteit om zeep helpen. Gelukkig heeft hij daar zelf verhaaltjes tegen. Iedereen fröbelt erop los, helemaal wanneer het circus een surrealistische afslag neemt en de kat verschijnt. Deze lolcat met brilletje is geknipt voor Tumblr en ziet de mensen zoals ze zijn. Haast uit wanhoop wordt de film dan langdradig psychedelisch. Een dixieland farce waarin alles eigenlijk k... en kwaad is. 'Is er iets mooier dan oprechte zelfkritiek?

Hoard

'I can smell a memory.' Kitchen sink drama waarin je de keuken nauwelijks meer ziet. De moeder van Maria is namelijk een buiten-ongewone hoarder. Eigenlijk leeft ze daardoor als een kind met kind, want ook hoarders geloven in de magische kracht der dingen. De feeërieke muziek zet hun wonderlijke (kerst)momenten kracht bij. Natuurlijk kan het zo niet blijven duren en dat snapt het kind eerder dan de moeder. Maria belandt in een pleeggezin, plekken die óók intrinsieke disfunctionaliteit met zich meedragen. Na de tijdssprong verandert het film in een variatie op Fish Tank van Andrea Arnold. Een spichtig meisje aangetrokken door een net te oude vent. In alles voelt je: dit moet het even fraaie als hartstochtelijke debuut van een vrouwelijke regisseur zijn. De familiegeschiedenis herhaalt zich. Alles verandert, everything, but the girl. 'She's found herself in things.'

Bound for the fields, the Mountains and the Seacoast

'We zijn geen kinderen meer.' Japanse pijn gaat vaak verborgen achter nonsens. De eigenzinnige Obayashi lijkt de inspiratie voor dit bittere epos in vooroorlogse tijden te gaan zoeken. Zijn kinderstoet ziet, spreekt en doet als Ozu. Door de velen jongensvoetjes en jongensstreken moest ik zelfs even aan Jean Vigo denken. Ook iemand die haast verlekkerd naar naakte jongelingen keek. De bengeltjes ravotten vrolijk in een land op de rand van oorlog. Zij raken geïnspireerd en spelen krijgertje. Doel? Een prachtige meid ('te oud om meisje te zijn, te jong voor een vrouw'). Onvermijdelijk kruipt de échte strijd dichtbij en worden hun aikido-moves van levensbelang. De pijnlijke parabel is overduidelijk. Japan was compleet van het padje, op weg naar een naïeve zelfdestructie. Zo bezien is dat kolderieke, vaak wat vermoeiende acteren zélf ook nog metaforisch. 'Er zal oorlog zijn.'

Such Good Friends

'Let a man with only ten hours to live get some sleep.' De duistere kant van de New Yorks-joodse levensopvatting komt naar boven wanneer het uur des doods slaat. Dan wordt seinfeldiaans cynisme ineens nihilistisch hedonisme. Met andere woorden: Otto Preminger haalt Woody Allen hier over de vluchtstrook in. Een kinderboekenschrijver belandt na complicaties op de intensive care. Zijn vrouw (Dyan Cannon) leert plots haar vrienden kennen. De familieles: laat je noch opereren, noch neuken door een goede vriend. Het gedoe met de artsen is nog best grappig, zeker als de dikste van hen zich uit zijn corsetje probereert te wurmen om gepijpt te worden. X-rated George Costanza! Heel Amerikaans blijkt het concept dat je zélf bloeddonoren moet regelen. Wat een toestand én prent. Fascinerend slecht in vele opzichten. 'Tell me what we're doing is wrong, so I can enjoy it.'

La Belle Captive

' 's Nachts slaap ik, meneer.' De geheimste agent daalt in deze film noir-parodie af naar het schaduwrijk van het onderbewuste. Grote literatoren hebben iets met surrealisme en met pin-ups, denkend aan W.F. Hermans. Ook Alain Robe-Grillet vermaakt zich er prima mee, in wat te midden van alle chaos zijn meest toegankelijke film moet zijn. De kleuren zijn even fraai als de vrouwen en het plot is sprookjesachtig. Voor de 'verstaansleutel' moeten we het bij René Magritte gaan zoeken. Zijn niet-schilderijen vormen een doorzichtig leitmotiv. Coherentie te midden van incoherentie. Is de femme fatale nu vermoord of zelf moordlustig? Haar muiltjes zijn in elk geval besmeurd met bloed. De vampirische 'overtonen' horen er kennelijk erotisch bij wanneer de hoofden van mannen op hol slaan en worden leeggezogen door hun grootste Angst. Vrouwen die van wanten weten. 'On entre pas.'

Gangsters ’70

'Het is gevaarlijk om op jouw leeftijd in de problemen te raken.' Het aanzien en afzien van gangsters. Joseph Cotten heeft een decennium op een plannetje zitten broeden in de bajes. Helaas, de tijden buiten zijn veranderd. Zijn inner circle is nog van het overleggen in dierenwinkels, de jonge generatie zit in bordelen. Een en ander verlet 'Destil' niet om door te zetten. Hij ronselt een oud-Olympiër, een oude schaker en een oude vriend. Wát de oude baas nu zelf wil, blijft bewust onduidelijk, totdat de heist begint. Als kijker drijven we tot die tijd lekker mee op de piepploinksoundtrack, die op het moment suprême zelfs free jazz-regionen opzoekt. Meer dan cool! Uiteraard loopt de heist niet zoals gehoopt – de mol van dienst had al een 'brutto presentimento', en de dame 'had nog nooit in dit genre gedaan'. Het stuntwerk met auto's had van mij best achterwege mogen blijven, maar voor het cynische einde had Sam Peckinpah zich niet geschaamd. 'Quasi sempre, quasi.'

The Assassination of Trotsky

'Don't try to say too many things at the same time.' Deze zomer heb ik Literature and Revolution gelezen, de vlijmscherpe literatuuranalyse van 'LD' vol tips hoe het wél moet. In deze verfilming zien we Trotski dan ook vooral door zijn studiekamer ijsberen, dicteren en declameren. Niet zo vreemd dus dat de man precies dáár eindigde, terwijl hij een artikel van een ander redigeerde! Als dank kreeg ie een ijspriem in zijn hoofd. En wat deed Trotski? Hij gooide – als een soort Hamas-leider – nog even een boek naar de dader. Deze europudding-thriller met Burton (de held), Delon (de schurk), Schneider (het meisje), moet het ontrotskiaans hebben van momenten dat er niet gesproken wordt. Het zijn juist shots van stierenvechten, melancholische wateren én de studiekamer die deze film op doen stijgen. De zoemende soundtrack helpt ook 'uitstekend'. "What do you get out of this, is it the blood?"

Dark Waters

'DuPont knew everything.' Geliefde film onder Partij voor de Dieren-waterschappers. Vakman Todd Haynes toont hoe het chemieconcern DuPont verantwoordelijk is voor de PFASSEN van de wereld. Ze proberen er vanaf te komen via stortplaatsen, maar zulke deeltjes vinden hun weg toch wel. De koeien van een boer uit West-Virginia vormen de kanaries in de kolenmijn. Advocaat Mark Ruffalo gaat de strijd aan en geeft een aandoenlijk staaltje method acting weg. Lip naar voren, kop diep weggestoken in de schouders. En dan maar mompelen. Een uitdaging voor de in toepasselijk bluesy blauw geschoten film vormen de vele jaren die het scenario wel móet bestrijken. Ook dat valt te wijten aan het onverslijtbare uithoudingsvermogen van zulke bedrijven. Staat en volk zijn machteloos. Mannen in maatpakken moeten het doen en hebben het gedaan. 'This is your receptor.'

Black Dog

'Je vader woont in de dierentuin, tegenwoordig.' Van alle 'niemandslanden' moet de Gobi-woestijn toch wel een van de stoerste zijn. Een verlept sepia landschap, waar de Olympische Spelen van 2008-logo's al vervagen, nog voordat ze begonnen zijn. Op deze plek keert een bajesklant terug naar huis. Ooit was ie een rockster en fameus motorstuntrijder, nu is hij niets meer. Misschien dat ie daarom maar zwijgt als het graf, en alleen een band sluit met een hondsdolle viervoeter. Waar de man zelf een arthouse-cliché vormt - en de kleuren overdadig bewerkt worden - weten de makers met elk nieuw element het uitgekiende plot meer een 'staat van het land'-gevoel mee te geven. Een fanatieke overheid, het neergestreken circus, passerende treinen én de verdwijnende zon. Alle vier de oerelementen krijgen hun spirituele plek. Once upon a time in Mongolia... 'Zeg iets!'