Das Lehrerzimmer

'Möchten Sie uns etwas sagen?' De lerarenkamer, wat een mythische plek. Zelf ben ik nooit binnen geweest, maar ik heb wel aan de geopende deur gestaan. In de jaren negentig kwam er dan een walm sigarettenrook uit! In het Duitsland van nu lijkt alles netter, al smeult er gevaar. Onderlinge conflicten én... diefstallen. Een braaf gekleed juffie met Vrije School-technieken ontdekt wie de dader is. Tot afgrijzen van het team is dat géén leerling van allochtone afkomst... Op zulke manieren stipt Das Lehrerzimmer didactisch verantwoord de huidige maatschappelijke onderstroom aan. Soms doet het dat wat te opzichtig. De schoolkrant-kids tonen zich erg volwassen in hun riooljournalistiek. Anderzijds, een school is de samenleving in het klein, en de juf moet dat willens en wetens intens beleven. Uiteindelijk grijpt ook zij naar een sigaret. 'Es gibt Regeln und die sind für Alle da.'

When the Cat Comes

'Laten we geen formalisten zijn.' Kritiek via kinderen en katten op het communisme, zo alleen kon het, tijdens de Tsjechische lente. Geen idee hoeveel satires dat beruchte voorjaar heeft opgeleverd, maar het zijn er veel. In deze komedie worden de dieren opgezet en de mensen tegen elkaar opgezet. Dierenliefde en dierenhaat strijden om voorrang. (Er zit zelfs een cavia in!) Een voormalig zeekapitein observeert zijn stadje vanuit een ivoren toren. Hij ziet hoe Schoolmeesters alle creativiteit om zeep helpen. Gelukkig heeft hij daar zelf verhaaltjes tegen. Iedereen fröbelt erop los, helemaal wanneer het circus een surrealistische afslag neemt en de kat verschijnt. Deze lolcat met brilletje is geknipt voor Tumblr en ziet de mensen zoals ze zijn. Haast uit wanhoop wordt de film dan langdradig psychedelisch. Een dixieland farce waarin alles eigenlijk k... en kwaad is. 'Is er iets mooier dan oprechte zelfkritiek?

Hoard

'I can smell a memory.' Kitchen sink drama waarin je de keuken nauwelijks meer ziet. De moeder van Maria is namelijk een buiten-ongewone hoarder. Eigenlijk leeft ze daardoor als een kind met kind, want ook hoarders geloven in de magische kracht der dingen. De feeërieke muziek zet hun wonderlijke (kerst)momenten kracht bij. Natuurlijk kan het zo niet blijven duren en dat snapt het kind eerder dan de moeder. Maria belandt in een pleeggezin, plekken die óók intrinsieke disfunctionaliteit met zich meedragen. Na de tijdssprong verandert het film in een variatie op Fish Tank van Andrea Arnold. Een spichtig meisje aangetrokken door een net te oude vent. In alles voelt je: dit moet het even fraaie als hartstochtelijke debuut van een vrouwelijke regisseur zijn. De familiegeschiedenis herhaalt zich. Alles verandert, everything, but the girl. 'She's found herself in things.'

Bound for the fields, the Mountains and the Seacoast

'We zijn geen kinderen meer.' Japanse pijn gaat vaak verborgen achter nonsens. De eigenzinnige Obayashi lijkt de inspiratie voor dit bittere epos in vooroorlogse tijden te gaan zoeken. Zijn kinderstoet ziet, spreekt en doet als Ozu. Door de velen jongensvoetjes en jongensstreken moest ik zelfs even aan Jean Vigo denken. Ook iemand die haast verlekkerd naar naakte jongelingen keek. De bengeltjes ravotten vrolijk in een land op de rand van oorlog. Zij raken geïnspireerd en spelen krijgertje. Doel? Een prachtige meid ('te oud om meisje te zijn, te jong voor een vrouw'). Onvermijdelijk kruipt de échte strijd dichtbij en worden hun aikido-moves van levensbelang. De pijnlijke parabel is overduidelijk. Japan was compleet van het padje, op weg naar een naïeve zelfdestructie. Zo bezien is dat kolderieke, vaak wat vermoeiende acteren zélf ook nog metaforisch. 'Er zal oorlog zijn.'

Such Good Friends

'Let a man with only ten hours to live get some sleep.' De duistere kant van de New Yorks-joodse levensopvatting komt naar boven wanneer het uur des doods slaat. Dan wordt seinfeldiaans cynisme ineens nihilistisch hedonisme. Met andere woorden: Otto Preminger haalt Woody Allen hier over de vluchtstrook in. Een kinderboekenschrijver belandt na complicaties op de intensive care. Zijn vrouw (Dyan Cannon) leert plots haar vrienden kennen. De familieles: laat je noch opereren, noch neuken door een goede vriend. Het gedoe met de artsen is nog best grappig, zeker als de dikste van hen zich uit zijn corsetje probereert te wurmen om gepijpt te worden. X-rated George Costanza! Heel Amerikaans blijkt het concept dat je zélf bloeddonoren moet regelen. Wat een toestand én prent. Fascinerend slecht in vele opzichten. 'Tell me what we're doing is wrong, so I can enjoy it.'

La Belle Captive

' 's Nachts slaap ik, meneer.' De geheimste agent daalt in deze film noir-parodie af naar het schaduwrijk van het onderbewuste. Grote literatoren hebben iets met surrealisme en met pin-ups, denkend aan W.F. Hermans. Ook Alain Robe-Grillet vermaakt zich er prima mee, in wat te midden van alle chaos zijn meest toegankelijke film moet zijn. De kleuren zijn even fraai als de vrouwen en het plot is sprookjesachtig. Voor de 'verstaansleutel' moeten we het bij René Magritte gaan zoeken. Zijn niet-schilderijen vormen een doorzichtig leitmotiv. Coherentie te midden van incoherentie. Is de femme fatale nu vermoord of zelf moordlustig? Haar muiltjes zijn in elk geval besmeurd met bloed. De vampirische 'overtonen' horen er kennelijk erotisch bij wanneer de hoofden van mannen op hol slaan en worden leeggezogen door hun grootste Angst. Vrouwen die van wanten weten. 'On entre pas.'

Gangsters ’70

'Het is gevaarlijk om op jouw leeftijd in de problemen te raken.' Het aanzien en afzien van gangsters. Joseph Cotten heeft een decennium op een plannetje zitten broeden in de bajes. Helaas, de tijden buiten zijn veranderd. Zijn inner circle is nog van het overleggen in dierenwinkels, de jonge generatie zit in bordelen. Een en ander verlet 'Destil' niet om door te zetten. Hij ronselt een oud-Olympiër, een oude schaker en een oude vriend. Wát de oude baas nu zelf wil, blijft bewust onduidelijk, totdat de heist begint. Als kijker drijven we tot die tijd lekker mee op de piepploinksoundtrack, die op het moment suprême zelfs free jazz-regionen opzoekt. Meer dan cool! Uiteraard loopt de heist niet zoals gehoopt – de mol van dienst had al een 'brutto presentimento', en de dame 'had nog nooit in dit genre gedaan'. Het stuntwerk met auto's had van mij best achterwege mogen blijven, maar voor het cynische einde had Sam Peckinpah zich niet geschaamd. 'Quasi sempre, quasi.'

The Assassination of Trotsky

'Don't try to say too many things at the same time.' Deze zomer heb ik Literature and Revolution gelezen, de vlijmscherpe literatuuranalyse van 'LD' vol tips hoe het wél moet. In deze verfilming zien we Trotski dan ook vooral door zijn studiekamer ijsberen, dicteren en declameren. Niet zo vreemd dus dat de man precies dáár eindigde, terwijl hij een artikel van een ander redigeerde! Als dank kreeg ie een ijspriem in zijn hoofd. En wat deed Trotski? Hij gooide – als een soort Hamas-leider – nog even een boek naar de dader. Deze europudding-thriller met Burton (de held), Delon (de schurk), Schneider (het meisje), moet het ontrotskiaans hebben van momenten dat er niet gesproken wordt. Het zijn juist shots van stierenvechten, melancholische wateren én de studiekamer die deze film op doen stijgen. De zoemende soundtrack helpt ook 'uitstekend'. "What do you get out of this, is it the blood?"

Dark Waters

'DuPont knew everything.' Geliefde film onder Partij voor de Dieren-waterschappers. Vakman Todd Haynes toont hoe het chemieconcern DuPont verantwoordelijk is voor de PFASSEN van de wereld. Ze proberen er vanaf te komen via stortplaatsen, maar zulke deeltjes vinden hun weg toch wel. De koeien van een boer uit West-Virginia vormen de kanaries in de kolenmijn. Advocaat Mark Ruffalo gaat de strijd aan en geeft een aandoenlijk staaltje method acting weg. Lip naar voren, kop diep weggestoken in de schouders. En dan maar mompelen. Een uitdaging voor de in toepasselijk bluesy blauw geschoten film vormen de vele jaren die het scenario wel móet bestrijken. Ook dat valt te wijten aan het onverslijtbare uithoudingsvermogen van zulke bedrijven. Staat en volk zijn machteloos. Mannen in maatpakken moeten het doen en hebben het gedaan. 'This is your receptor.'

Black Dog

'Je vader woont in de dierentuin, tegenwoordig.' Van alle 'niemandslanden' moet de Gobi-woestijn toch wel een van de stoerste zijn. Een verlept sepia landschap, waar de Olympische Spelen van 2008-logo's al vervagen, nog voordat ze begonnen zijn. Op deze plek keert een bajesklant terug naar huis. Ooit was ie een rockster en fameus motorstuntrijder, nu is hij niets meer. Misschien dat ie daarom maar zwijgt als het graf, en alleen een band sluit met een hondsdolle viervoeter. Waar de man zelf een arthouse-cliché vormt - en de kleuren overdadig bewerkt worden - weten de makers met elk nieuw element het uitgekiende plot meer een 'staat van het land'-gevoel mee te geven. Een fanatieke overheid, het neergestreken circus, passerende treinen én de verdwijnende zon. Alle vier de oerelementen krijgen hun spirituele plek. Once upon a time in Mongolia... 'Zeg iets!'

All of Us Strangers

'You've always been a sensitive boy.' Leegte in het midden van Londen. In een bijkans ballardiaans appartementengebouw woont niemand. Niemand? Twee gays vinden elkaar, want ja, gays vormen een gang, en ze kennen de gang signs. De ene is jong en raadselachtig, de ander schrijver. Of het door de jonge kompaan komt, of niet, de auteur denkt terug aan zijn eigen jeugd. Hij schrijft zichzelf terug naar zijn overleden ouders. Tot ze weer echt worden. Ja, dit is Japans magisch, de film werd dan ook gebaseerd op een Japanse roman (terwijl ik zweerde dat het autobiografisch moest zijn, een goed teken.) Regisseur Haigh zal er zijn muziekjeugd omheen hebben gebouwd. De eightiespop van hoge stemmen. Martin en Frankie. Het sentiment neemt toe, maar wordt dan bruusk de nek omgedraaid. Geesten uit het verleden én het heden komen bloedje mooi samen. 'Make love your goal.'

Fail-Safe

'Our economy depends on this.' Uiterst grimmige oorlogsfilm, ideaal voor deze desolate oorlogstijd. In het midden van de jaren zestig had de Koude Oorlog zelfs Hollywood bevangen. Ze durfden polariserender dan ooit te zijn. Met andere woorden: Lumet means modernist business. Dat merk je al tijdens de openingstitels. Flitsen van waanzin begeleiden scherpe letters. "I had the dream again." Een militair – met de sprekende naam Black - kwelt zichzelf. Hij weet dat ze te ver zijn gegaan en blíjven gaan, uitgeleverd aan machines. Bewapening en de dood hebben een duistere aantrekkingskracht. (Hij moet zelfs een vrouw van zich af slaan!) Uiteraard gaat het ook op grotere schaal mis, en staan de twee grootmachten tegenover elkaar. Of, tegenover zichzelf... Enter: Henry Fonda als klassiek wijze president. In een tijd als deze, weet je dan weer wat je mist. 'Who checks the checker?'

Abel

'Arme mensen ruiken naar gebakken aardappelen.' Meer Nederlandse films opgenomen in studio's, graag! De geweldige sets springen er voor mij uit in Van Warmerdams grote publieksfilm. Ze zouden zomaar eens Kaurismäki, Andersson en Jeunet & Caro geïnspireerd kunnen hebben. Abel is dan de misogyne, vervelend grappige versie van Amelie. Oók een kindmensje dat naar liefde snakt. ('Ik ben toch niet achterlijk.') Wat de psychiater en de magnetiseur niet voor elkaar krijgen, lukt de vrouwen (De Vrouw) wel. Abel vliegt écht uit. Nou ja, zijn vader hielp ook een handje met de Naakte Meisjes. Freudiaans klopt het allemaal als een donderbus. De vader-zoon-strijd, allereerst om de incestueuze moeder en dan om het surrogaat. Wie zit er het diepst in? (Dat wint het kind altijd, want die kwam eruit!) Over de scène met de haringen moet ik nog even nadenken. 'Ik draai niks om, ik zet dingen op een rijtje.'

Noche de Vino Tinto

'Hoe smaken jouw tranen?' Wandelfilm die loopt op wijn. Gefilmd en gekust met de esthetiek van de nouvelle vague, vinden twee verloren zielen in Barcelona elkaar. Zij: dorpelinge met een gebroken hart. Hij: filosoof met een theorie hoe je het hogere kan bereiken. Zijn poëtische palabrotas zorgen voor een subtiel geile film. Al zwierend door de nachtelijke straten laat zij haar schild en zonnebril zakken, en haar Nico-achtige cool achter, totdat ze zelfs voor hem alléén durft te paraderen. (Wát een moment!) De dialogen verdiepen zich, tegen een achtergrond die steeds echter wordt. Zoals de film toch al verrassend modern en alledaags aanvoelt, na het barokke begin. De onderwereldtocht piekt – hoe kan het ook anders – bij het mysterie der flamenco. De slottwist doet aan Cléo de 5 à 7 denken. Zó goed is de film niet, maar het waanzinnige einde van deze onderwereldtocht schiet raak. 'Het zit in mij, en ik wil het niet vergeten.'

American Madness

'Go on, fake it, even if it isn't real.' De hoop op een sexy precode-film kan snel de (schitterende) deur uit, wanneer blijkt dat het hier om een bank draait, een financiële bank, welteverstaan. De plek die regisseur Frank Capra danig intrigeerde, gezien de bank run in It's a Wonderful Life. Vlak na de Grote Beurskrach van 1929 was dat zo gek nog niet. In American Madness – een tip van Mike Leigh - pleit Capra voor een 'liberaal' bankbeleid, gepersonifieerd door Walter Huston, bankdirecteur van de Kleine Man. Geld moet circuleren, vindt hij, en niet worden opgepot in aandelen voor de Hoge Hoeden. Zo bezien heeft de film nog altijd relevantie (en wat zegt dát?). Binnen is het nu, maar buiten is het 'eeuwen' geleden. Capra was minder progressief wanneer het om vrouwen en buitenlanders ging. En de schurk, blijkt een bleke jongeman met opgeschilderde wenkbrauwen. Daarop haten is weer een andere kant van de massamens. 'You can't reason with the mob.'

Broken Rage

'I mean movies these days have been ridiculously long, so...' Senior Takeshi Kitano vermaakt zichzelf met een meta-spelletje van een enkel uur. Nadat hij twintig minuten een yakuza-verhaaltje heeft opgediend – waarin hij zelf de huurmoordenaar speelt – flipt hij de film binnenstebuiten voor een 'spin off'. Alles wordt één Grote Grap. Het is een aaneenschakeling van nonsens. Alle grappen die hij maar kon verzinnen, dus ook de allerslechtste, vinden hun plek in het eerdere verhaaltje. Bizar genoeg werkt het in herhaling best goed. In het serieuze zag je het grappige aankomen. Een moordenaar die Muis heet? Hitchcock strijkers bij een saunamoord? Het had altijd al iets droogs Fins. Meta tot in de vierde dimensie zijn de postmoderne intermezzi, waarin chatters het bewuste broddelwerkje becommentariëren. Ook niet echt origineel, maar ja, originaliteit is al tijden dood. Net als de meeste gangsters in het verhaal. 'Nu is het nog wat meer kapot.'

Vampire's Kiss

'I'm a professional, I don't laugh.' De ándere film van Joseph Minion, de man achter After Hours (waarvan ik staande houdt dat het de beste film ooit is). Een wonder dus dat ik Vampire's Kiss nooit zag. Minion brengt wederom het multiraciaal dampende NY, een dronken, donkerbruin mysterie vol hysterie. Het mannelijke slachtoffer is ditmaal Nicolas Cage. Kaler dan ooit ervoor – of erna! Hij wordt gebeten door het liefdesvirus, en denkt in een vampier te veranderen. Het zou een metafoor voor AIDS kunnen zijn, maar gaandeweg lijkt het eerder een aanklacht tegen toxische masculiniteit. De vrouwenhaat van jongens die in hun eigen wereldje leven. (Columbine meets Kafka). De locaties en sets maken aanvankelijk de film, totdat Cage zijn grimassen eens goed aanzwengelt. Hij heeft duidelijk ook goed naar 'stomme' films gekeken, om die oude vampierenloopjes te perfectioneren. Het eindigt met een fallische staak. Toch nog die zo gewenste penetratie. ' 'It's just a little id release, no use in worrying.'

Terrestrial Verses

'We hebben een lijst met goedgekeurde namen.' Religieuze regeltjes als ultiem middel om mensen in het gareel te houden. Hoe kleiner het regeltje, hoe slaafser de mensen. Namen, tattoos, honden, kleding. De Iraanse machthebbers weten overal raad mee. In Europa weten we dan weer raad met de cinema die dat oplevert. Al moet ik eerlijk en blasé toegeven: ik begin de Iraanse woede nu wel een beetje te kennen. De misogynie is voorspelbaar, helaas! Terrestrial Verses zet een tiental mensen op de beklaagdenbank. We zien alleen hen, ten opzichte van de hogere machten die buiten beeld blijven, een slimme vondst. 'Mooiste' vignet? De man met de Rumi-tattoos. Hij wil alleen maar een verlenging van zijn rijbewijs... Pas richting het einde blaast men wat lucht in het nare gegeven. Bij het hondje moest ik zelfs aan het werk van Roy Andersson denken. Humor, het is een lapmiddel én een reddingsboei. 'Ik doe gewoon mijn werk.'

Pictures of Ghosts

'Het lijkt misschien alsof ik het over methodologie heb, maar ik heb het over Liefde.' Ongelooflijk Subjectivistische docu, die tegelijkertijd laat zien dat zich in het Subject zich de wereld spiegelt. De Braziliaanse meester Kleber begint in het huis van zijn moeder. Hij haalde de inspiratie dichtbij huis, of letterlijk 'vanuit zijn huis.' Misschien zijn al zijn films wel een eerbetoon aan zijn jonggestorven moeder, die het appartement meerdere keren consciëntieus verbouwde. De regisseur bekijkt oude foto's, en net als het wat té navelstaarderig wordt, gooit hij de deuren op. Naar buiten! De bioscopen van benedenstad Recife. Wat volgt is een meesterlijk lesje filmmaken. Het verglijden van feit en fictie – het gewone en het filmische – máken elke film. Heel intiem, zijn de gesprekken met Meneer Alexandere, de filmprojectionist, in diens eigen huis, het hete hok ergens bovenin. Hij is de vader, Filho (goh) en de bios, de heilige geest. Want iedereen is er nog. Ergens. Op celluloid. Op foto's. 'Ik zal de bioscoop sluiten met een sleutel van tranen.'

Slaughterhouse-Five

'It can't last forever, can it?' Het is haast knap: een niemendalletje uit de klassieker van Vonnegut weten te persen. Hollywood lukt het. Misschien is het boek te subjectivistisch, leent het verinnerlijkte zich beter voor waanzinnige woorden dan eindeloze beeldrijmpjes. De sterren stonden toch zo slecht nog niet voor morbide humor. Deze adaptatie stamt uit de jaren zeventig, de jaren dat men zelfs in de Droomfabriek durfde. Dus is er een erotische film-in-film, en dartelt de actrice ook in het 'echte' leven van Billy Pilgrim veelal top less rond. Daar blijft het wel bij, qua lef. De carnavalsmaskers die de gekte van de oorlog moeten symboliseren maken geen indruk. Enkel een naar de nazi's overgelopen Amerikaan, in zijn bespottelijke helblauwe uniform, heeft 'iets'. Iets nieuws. Een PKD-figuur. Verkeerde schrijver! 'I could carve a better man out of a banana.'

Megalopolis

'We've got the bank, now unleash the mob.' In de glorieus mislukte traditie van Southland Tales, Babylon en The Greats Gatsby, een grootser dan groots Amerikaans epos. Op momenten neigt het naar Cosmopolis, die de hele vibe in één limousine propte, om 'm niet meer te verlaten. Niets van dat bij Coppola, die met geoormerkt geld smijt. De Romeinse referenties geven het verhaal een intellectueel zetje. De maagdelijke popster Vesta zingt een stadionhit, bijvoorbeeld. Hoe groot zou het kassucces zijn geweest als ze daar Taylor Swift voor hadden weten te strikken? Adam Driver speelt de man om wie het draait. Een geniale wetenschapper met trauma's én controle over de tijd. Met dat laatste gebeurt na een veelbelovende start iets te weinig, terwijl het fantasy-element wel de beste droomfabriekshots oplevert. Als een stilgevallen Fountainhead. Op het rand van de afgrond, aan het einde van een wereldmacht. 'When does an empire die?'

A Mighty Wind

'There had been abuse in my family, but it was mostly musical in nature.' Geinige mockumentary, muziek is een wereld die zich bovengemiddeld goed lijkt te lenen voor het genre. Muzikanten zijn van alle artiesten ook de meest verknipte, om over hun entourage nog te zwijgen... Hier loopt bijvoorbeeld een Ad Visser-achtige manager rond, en een Zweedse (!) televisieregisseur die met Jiddische woorden strooit. Oude folkgroepen komen in New York bijeen voor een tribute concert, en brengen allemaal zo hun oude problemen met zich mee. Meest schrijnend wordt dat bij het duo Mitch & Mickey. Mickey is nog altijd verliefd en Mitch... Komt net uit de inrichting. Na een vinnige en zeer scherpe eerste helft wordt het allemaal wat sentimenteler en mede daardoor iets té flauw, al valt er ook dan te genieten van de muziekhater onder de organisatoren. 'It's just a thought.'

Mars Express

'Tu es humain?' Heerlijke animatiefilm. Frans gesproken, Japans in uiterlijk, internationaal qua gedachten. Het zijn de onverminderd schitterende dilemma's van Asimovs robotwetten. Anno 2178 zit de mensheid verstopt op Mars, onder een glazen stolpje, en zijn "we" door alle A.I (programmeertaal Hegel 7!) en techniek zelf ook behoorlijk ont-lichaamd. Niemand komt nog tot zelfrealisatie. 'Rien que de synthetique ici'. De mensen morren, de robots óók. Een blondbestaarde private eye onderzoekt een verdwijning, samen met haar android, een robot die ooit mens was. Ja, dit is ook een tragische variatie op Collodi. Voeg daarbij de drugs, alcohol en seks, en je snapt dat hier een veelkoppige parabel op poten wordt gezet. De grote vraag: worden het menseljike, mechanische of metafysische poten? ''Quel mystère!''

Veronika Voss

''Moet je je dat voorstellen, dat ze dromen maken kunnen.' Bloedserieuze pastiche van Fassbinder, die de nacht nadat hij zijn Zilveren Beer voor deze prent ophaalde, dood achter zijn typemachine bleef zitten. Een einde dat dit melodrama echoot. Veronika Voss is RW's Sunset Boulevard, een chique prent over een verlepte actrice uit zwart-wit tijden. De film wordt uiteraard in klassiek zwart-wit geschoten, van een wyleriaanse weelderigheid. Glimmers en planten. Zelden zo'n spierwitte dokterspraktijk gezien! Daar heeft Veronika Voss een klassieke Wilson/Landy-relatie met haar psychiater. Even lijkt een schonkige voetbaljournalist (1860-volger) het To Have or Have Not-kasplantje te kunnen redden, met zijn proletarische naïviteit over de sterren, maar het echte leven blijkt een nachtmerrie. Alle kokette zwart-wit Europese arthouse lijkt wel schatplichtig aan deze stijlvolle film. 'Hartenbreken is mijn beroep.'

Aggro Dr1ft

'No more truths.' Billen in infrarood en sterretjes uit een stripper. Wie dacht dat Drive van Refn te ver ging, wordt hier over links en over rechts ingehaald door Korine. Zelfs Gaspar Noé is een watje, vergeleken met de scheurende en schurende esthetiek van Aggro Dr1ft. Gefilmd in infrarood kijken we recht door de waanzin heen. En wat zien we? Raderen van de mensmachines, dé touch van de film. AI regeert ons vlees en bloed. Een of andere huurmoordenaar mompelt intussen met vet accent over de tragedie van zijn bestaan. Veel boeiends heeft ie niet te melden, en ook de dialogen vallen rap in herhaling. Maar de brute spanning, en de eindeloos 'opbouwende' muziek, die nooit in een trapbeat 'oplost', werkt. Hyperventilerend het einde van de wereld afwachten. 'The evil empire. This is what we are left with.'

The Juniper Tree

'My mother will make you go.' Grimm in IJsland in bergmanesk zwartwit. Een unieke film is The Juniper Tree zeker. Ook dankzij de aanwezigheid van ene Björk Guðmundsdóttir. Zij speelt de jongste van twee zussen die na het verlies van huis en haard bij het gezin van een weduwnaar belanden. Daar wordt het – uiteraard – al snel grimmig, want oude sprookjes moeten niets hebben van vrouwen, én niets van stiefkinderen, de immigranten van toen. (Geef die lui een vinger en ze nemen de hele hand!) Björk zelf ziet steeds weer haar dode moeder opduiken. Mde daardoor kan ze iets beter overweg met haar nieuwe broertje. Van het mechanische acteren en dito Engels moet de film het niet hebben, maar de traagte werkt verleidelijk. Wachten op de paganistische gruwelen. Stemmen beginnen alvast ijl te zingen, Medulla-stijl. 'Don't do your work on me.'

Static

'A live image of heaven, on this screen right here.' Van de verrotte VHS rip die ik keek, smolten de randen. Ook zonder het uiterst gepaste effect bleek dit een geweldige cultfilm. De droogkloterij van Hartley, de Amerikaanse leegte van Wenders en het surrealisme van Lynch, ze zitten allemaal in het debuut van videoclipregisseur Mark Romanek. Hij begint uiteraard met tien minuten dialoogloos viben. Een slacker finding his religion in Arizona. De synths blijven een film lang bliepen. Een gemaskerde tweeling verschijnt als voorafschuduwing van Harmony Korine. Pervers wordt Static echter nooit. Romanek toont de delusions van fake news. Een elegische melancholie maakte zich van me meester aan de randen van de Amerikaanse werkelijkheid. 'I was just trying to make it seem more realistic.'

The Cremator

'Zal er bloed zijn?' Perfecte film voor deze politiek barre tijden. Fascisme is niet voor sterke mannen, maar zorgt er juist voor dat zwakke mannetjes dankzij hun fantasietjes eindelijk vrouwen mond- of morsdood kunnen maken. En gooi meteen alle verwijfde mannen ook maar in de oven, want zelfs dat stukje genderhaat zit er hier al in. (Net als dierenliefde en spiritualiteit, hoe progressief!) De zaak? Een Tsjechische crematoriumuitbater met een voorliefde voor Tibetaanse reïncarnatie, merkt dat de nazi's aan de grenzen staan. Hij moet veranderen. Vijftig minuten lang praat hij tegen zichzelf, tegen ons, tegen zijn gezinsleden. En dan is hij om. En hoe! Karel ('noem me Roman') is een schurk van heb ik jou daar. De massapsychose in één man verenigd. Een begrafenisvlieg, een ordnungskammetje, een alleman, een Eichmann. 'Zulke fouten zijn zeldzaam vandaag de dag.'

Strange Darling

'You wanna get digits?' Geil gruwelen met deze Vijftig Tinten Dood (of No Country for Old Women). Mijn ethische inborst moet altijd enige weerzin overwinnen tegen dit soort geweld als vermaak-prenten, maar ik ben dan ook geen SM-adept. Formalistisch zit Strange Darling wel uitgekiend in elkaar. 'A thriller in 6 chapters' gooit de segmenten lekker door elkaar. De belangrijkste twist valt ook dan al na een minuut of drie te raden, het gaat dan ook meer om het Hoe. Als een Tarantino met feministische trekken rollen en schieten we verder (dat ontbijt!). De dans van Eros en Thanatos wordt begeleid door gepaste gothic liedjes. Ik verwachtte ieder moment een cameo van Lana del Rey. De boodschap? Uiteindelijk heeft ieder mens een soort Wille zum Tode. Dan komt je leven klaar. 'I am in survival mode now.'

Litan

'Op mijn signaal begint de jacht.' Dorpsfeestje dat – ook vandaag nog – een succes op IFFR zou zijn. Het typische Europese griezelen, onnavolgbaar en folkloristisch, met een hoop maskers. Het gebruik van de cartooneske muziek van Sjostakovitsj is origineel, maar werkt toch niet helemaal. Dan zijn de giallo-effecten – veel bloed en besnorde boemannen – geslaagder. Maar de voornaamste kracht zit toch in de botsing tussen middeleeuws mystiek en moderne mechanieken. In het dorpje Litan verdwijnen de mensen. Een merkwaardige fabriek heeft er iets mee te maken. Blauwe lasers schieten door het vergiftigde water. Eigenlijk een heel moderne metafoor. Door het psychiatrische gehalte van de dorpelingen deed het me soms aan The Cars That Ate Paris denken. David Lynch zal 'm ook wel gezien hebben vóór Twin Peaks. Is het grappig of gewoon gestoord? Ergens in het midden van het water ligt het antwoord. 'We willen alleen maar slapen en dromen.'

Crimewave

'Mister, you have done some bad things.' Waanzin, zoals alleen het geboortejaar 1985 die kan brengen. Met behulp van de Coen-bros maakte actiespecialist Sam Raimi een real life cartoon. Inclusief de geluidseffecten. Boem baf en iedereen heeft zoiets van 'moehaha'. De beste grappen zijn de pijnlijkste (een vork!). Het Napoleon Dynamite-achtige hoofdpersonage raakt verwikkeld in een moordplot, terwijl hij een vrouw probeert te versieren. Het showdansen gaat 'm best goed af, de rest minder. Hoogtepunt in een bijna bewust slechte film zijn de schurken. Rattenverdelgers die met een enorme pluche rat op hun busje rondrijden. 'You have a rodent problem?' Het gesjouw met mensen – levend of niet – wordt snel vermoeiend, maar ja, dit is een Sadistisch Cartoon Universum, en dat duurt dus twaalf keer zo lang dan de voorgeschreven ACME-dosis. 'Oh, I hate animals!'

Daaaaaalí!

'La plus grosse caméra du monde!' Dat is nog eens een titel, passend bij deze anti-film van Dupieux. De grote surrealist had met gemak door Hans Teeuwen geschmierd kunnen worden. Een Teeuwen op zijn irritantst en meest herhalend, gewoon omdat het kan. 'Wat een vernedering, subliem!' In het jaar van David Lynch's verscheiden past niet alleen de melige humor. Het eindeloze hotel (waar een interview met een lieftallige onzekere journaliste mislukt) en de omgekeerde stemmetjes vormen een onverbloemd eerbetoon aan de meester. Dupieux' film wordt beter wanneer de religie zijn entree doet. Ook een potsierlijke surrealist heeft een priester nodig. Er volgen dromen in dromen in dromen. Daaaaaalíncepción! Voor de afficionados zullen de verwijzingen talrijk zijn. Ja, Salvador zat werkelijk in een rolstoel, na een helse brand. Deze niet-kenner rolt vooral zijn ogen in zijn stoel, mild glimlachend, dat wel. 'Oubliez-moi.'

Challengers

'You don't know what tennis is.' Dit relatiedrama profiteert aanzienlijk van... Infinite Jest! Door honderden pagina's tennisacademie van David Foster Wallace heeft die wereld een diepgang gekregen die het zelf niet bezit. Ik bedoel, het blijven feromonen, en het blijft een soort pingpong. Dubbelen? Geen probleem voor de jonge, fitte mensen. Een kolfje naar de hand van Luca Guadagini, dus, die met Challengers wel zijn beste film maakt sinds A Bigger Splash. Een variatie op de twistappel van de oude Grieken. Twee bro's strijden om de hand van dezelfde vrouw. Off court, on court. Zij (Zendaya) is jaren later wel klaar met het moederen van de man, die altijd mankind is kunnen blijven, dankzij de sport. De gender-humor had nog veel harder gemogen. Een toupetje (Agassi!) bijvoorbeeld, en als je grote lullen-grappen maakt, moet je ook aan kleintjes denken. Maar dat lijkt me ondanks hun Griekse gehalte niks voor Guadagnino. 'Get your own confidence back.'

The Hourglass Sanatorium

'Het is slechts schijn en zielige mystificatie.' De film denkbaar, denkbaar de film. Deze Poolse surrealistische trip zou het nu nóg goed doen op IFFR. Een maalstroom van dromen, stevig geworsteld in de judeo-christelijke traditie. Het begint al op een soort dodentrein... Een bizarre locatie waar ze best de hele film hadden mogen blijven. Ook het sprookjesachtige sanatorium mag er overigens wezen. Een zoon bezoekt daar zijn gestorven vader. De tijd wordt er teruggezet, zodat je jezelf tegenkomt en iedereen voor altijd 'leeft'. Dit SF-knipoogje wordt nauwelijks uitgewerkt, want de associatietrein dendert rusteloos verder. In een oogwenk trekt de Wereldgeschiedenis aan de zoon voorbij. De decorbouwers overtroffen zichzelf in weelderigheid. Voor de waanzin onnavolgbaar wordt, komt er toch nog iets van duidelijkheid. De poëzie van afscheid nemen. Child is the father of the man. 'Ik wil feiten!'

Bleak Moments

'Would you like four nuts?' Ongemakkelijke toenaderingen in de debuutfilm van Mike Leigh. Ondanks de nog wat te klassieke 'looks' en te fanatieke editing van de producer, is het eigenlijk al heel moderne arthouse. ('Weet je wat ik zet een genre neer', dacht Leigh). Veel stiltes en somberheid, enkel verlicht door wat droge humor. Een typiste woont met haar 'dopey' zus in een akelig groot huis. Ze verhuren de kille garage aan een stil sjofele gozers die een magazine drukken. De 'duplicator' bevalt beide zussen wel. Voordat 'het' iets kan worden, worden ze afgeleid door de avances van een brave schoolmeester en een ijverige collega. De intense verlegenheid van alle partijen tijdens de brew-ups, is pijnlijk mooi. Nog beter wordt de film buiten, in een Chinees restaurant. Kaurismäki zou zich er niet voor schamen. 'This is nog enough for two people!'

Pee-Wee's Big Adventure

'I meant to do that.' Dát lachje! Hoe houd de man het vol? Real life cartoonheld Pee-Wee wilde alleen maar fietsen, maar moet in dit avontuur Amerika doorkruisen. Ja, Pee-Wee does America, al heeft zijn road trip de tijd duidelijk minder goed doorstaan als Beavis en Butt-head. Daarvoor is het typetje véél te irritant, tot op het punt dat het welbewust lijkt. Pee-wee als non-humor? De beste kansen voor het verhaal liggen in zijn hometown. De zenuwen over het meisje dat hem wil. En de trumpiaanse rich kid die zijn fíets wil. Het gevecht tussen die twee in een zwembad is een spaarzaam hoogtepunt. Natuurlijk eindigt het meta. Pee-wee ontmoet zichzelf in Hollywood. Die verfilming mag er wezen en levert toch nog wat kritiek op de entertainmentindustrie. 'The future of the free world is riding on this one.'

Glissements Progressifs du Plaisir

'Houd je van eieren?' Dikke, vette, foute grijns met een snor erboven voor deze SM-film van Robbe-Grillet. De literator blijkt een borstenman, die deze uitgelezen kans niet laat liggen. Of juist wel, want de Franse meisjes doen ook buiten de boeken álles wat hij zegt. Setting: een lesbogevangenis gerund door nonnen... Ont(k)ledingen en rake ingevingen wisselen elkaar af. Op momenten lijkt het eerder een video-installatie. Met rode verf kan je op unieke wijze de witte gevangenismuren beschilderen, en een paspop mét schaamhaar is bizar vervreemdend (en dan zit ie nog ín elkaar). Of er nog een boodschap achter de onsmakelijkheden zit, betwijfel ik. Het wachten is op God (die komt), of  gewoon de God van de Seks: WoordFreud. 'Ik ben je vader niet!'

Hidden Agenda

'The question is: can we rely upon democracy?' 2024 was weer eens een goed jaar voor kolonialisme en nationalisme. Ideologieën die blijkbaar onuitroeibaar zijn, dit in tegenstelling tot hun slachtoffers. 'Goed' dus, om weer eens met The Troubles te worden geconfronteerd. Frances McDormand speelt in Hidden Agenda een mensenrechtenadvocate. Haar partner wordt vermoord, waarna mainland inspector (Brian Cox) een onderzoek over een onderzoek mag komen doen. Deze Omtzigt-achtige waarheidszoeker stuit op de grenzen van het Systeem. 'Yes sir, but I was acting under orders'. Hogerop: 'it was wrong for the right reasons.' Regisseur Loach windt zich dermate op, dat hij soms de acteersregie achterwege laat (Mensen vergeten hun tekst!). Loach lijkt zich het meest thuis te voelen in de Sinn Fein-pub. Iets meer van die momenten uit de dagelijkse realiteit van het arme Noord-Ierland hadden de film sterker gemaakt. 'Belfast reminds me of Chile.'

Earwig

'We need your help with the teeth' Wat is één van de grootste kindernachtmerries? De orthodontist! Een letterlijk en figuurlijke afsluiting van de orale fase. In het zintuiglijke – aanvankelijk zelfs volkomen woordloze - Earwig krijgt een meisje om de zoveel tijd een 'mouthpiece' aangemeten. Niet zomaar eentje. Door de vleugjes gruwel nadert regisseuse Hadzihalilovic hier Cronenberg, maar voor mij is ze ook de ware opvolger van Caro & Jeunet, die zelf overigens nooit zo freudiaans diep durfden gaan. Een man zorgt getrouw en streng voor het (opgesloten) kind. Alles is pikdonker, industrieel grauw of eng geel. Verandering komt langzaam, of niet. De actie zit eerder in een parallelle, soms bevreemdend symmetrische verhaallijn, die zich mogelijk in het verleden afspeelt. Wachten op duidelijkheid, wordt hier wachten op Godot. De traagheid transcendeert niet, maar het einde is raak. 'Everything is as it should be.'

Only the River Flows

'Ik zal altijd op je wachten vóór het eerste liedje op de b-kant.' Contempleren over clues op cassettes in deze Chinese detectivefilm. Het regent pijpestelen, sigaretten en pingpongballen. Vanaf het geladen kinderspel waarmee de film opent, zit het dus wel snor met de sfeer. Moorden en rivieren gaan vaak samen in cinema. Is het styxiaans? Of de veranderlijkheid van het bestaan, geen moment hetzelfde. Iets van Modiano's onkenbaarheid zit ook in deze modernistische film, zeker op het moment dat de jonge detective in kwestie langzaam de grip op het gebeurde én het gebeuren verliest. Het associërende en zoekende werkt aanstekelijk. Vogels vliegen op, en ik denk aan Tsjechov. Tien minuten later volgt de referentie woordelijk. Het mystieke rafelrandje had nog meer gepusht mogen worden, maar verder is dit een film naar mijn hart. Een relatiedrama in de vermomming van een genrefilm. 'Ga naar huis en denk eens goed na over wat er nu écht gebeurd is.'

Dames

'I've got the show, you've got the dough.' Afgelopen jaar vond ik een LP met hits uit Busby Berkeley-musicals. Dames kende ik nog niet... De film arriveerde tegelijkertijd met de Code, waardoor de schwung er healaas wat uitgaat. Alles voelt een beetje 'off', alsof het door de voorzichtigheid juist een beetje creepy wordt. Innuendo's zijn er uiteraard nog genoeg. 'She's got hair now.' Blondell en Powell doen hun best in een plotje rond een moralistische oom. Hij heeft tien miljoen klaarleggen voor braveriken – dus gaan ze uit eten in een vegetarisch restaurant! De musical die ze koppig blijven maken, doet hem en de andere op geld beluste famieleden maar sidderen. Uiteindelijk kijken we in de musical-traditie naar een show over een show over een show. En wie zijn daarin de sterretjes? De titelsong windt er geen doekjes om... 'Your knees and action, that's the attraction.'

Faustine et le Bel Eté

'Va promener.' Alles aan dit sprookje is een verkleinwoordje. Pronte borstjes en pruillipjes wisselen elkaar vrolijk af. Getoond door prille zuchtmeisjes met wipneusjes, die af en toe tactisch hun schoentje laten vallen. Ja, het is een wonderland, dat Franse platteland. Faustine brengt haar zomervakantie als een muisje door, een rijkere familie bespionerend. Zo'n familie waarin la belle belle-maman het met minstens één van haar stiefzoons doet. (Ben je Malle!) Assertiviteit heeft het zeker. Het lijkt nu pedant (en pedé), maar het mocht toen allemaal wel, zonder moraalridderij. Je plekje ontdekken. Hoeveel hoofden zal Adjani (hier in een bijrol) op hol hebben gebracht? Diepgang heeft het allemaal niet, ondanks de zomerhoeden van Picnic at Hanging Rock en een vleugje levensangst op zijn Virgin Suicides. Een oude man lijkt de wijste, maar zwicht alsnog. 'Buvez tous.'

Perfect Days

'Goede werker, maar geen beste spreker.' Zelden heb ik mijn zwijgende vader zo enthousiast gezien. Natuurlijk, hij was net naar Japan geweest, maar het blijft cinema. Meestal haakt ie na half uur af met de woorden 'genoeg indrukken'. Het helpt dat er in deze Wenders goes Ozu een uur lang gewoon niks gebeurd. Een stille man poetst de toiletten van Tokyo en hij doet op de wijze die de Westerling zo dol maakt op Japan. Meticuleus en melancholisch. Opvallend: hij reist niet met het OV, hij verplaatst zich per bestelbus. Waarin hij dan wel weer oude cassetjes draait. Ik peinsde of men had gepoogd het cassette-geluid te behouden. De oude hits – want deep cuts zijn het bepaald niet – klinken weinig stoffig. Na een uur van Japanse clichés beginnen er toch dingen te gebeuren. Een nichtje verschijnt, en daarmee een trauma. Het sterke slot slaat de film over de thuisplaat. Een kleine ontlading, als een kind zo stout je eerste sigaretje roken. 'Dit doe ik alleen vandaag, begrepen?'

Profound Desires of the Gods

'Zijn we niet net als de goden?' Dit had zomaar een boek van Couperus kunnen zijn. Een zinnelijke parabel over de botsing van traditie op moderniteit. Oftewel: stille krachten versus boormachines. Nou ja, zo stil zijn de hitsige eilandbewoners eigenlijk niet. De dorpsgek Toriko is een giechelend schoon wijveke, Ze huppelt als Bardot rond, en denkt maar aan één ding. 'Krab aan mijn oor'. De kluchtige toestanden rond de familie van zwarte schapen vermoeien al snel, maar verkrijgen meer diepgang wanneer de moderniteit arriveert. Meneer engineer. (Wat doet u nu?) Terwijl de boel ontspoort kijken de vele, prachtige dieren van het eiland onverstoorbaar toe. Alles is liefde, en alle eerste liefde is incest. Adam en Eva kennen ze in de Japanse mythologie ook. En hoe eindigt zulke folklore? Met trommels en maskers. 'Als je de goden hier wegneemt, is er niets meer.'

Sterben

'Das ist nicht jeder Nacht.' Ouder worden, het (melo)drama. Met een titel als Sterben verwacht je geen gezelligheid, maar toch hakt het eerste kwart van de film er bruusk in. Een aftakelend echtpaar belandt op bijna Roemeense wijze in de drek. Duitsland mag dan een welvaartsstaat zijn, hun Lazarescu-achtige aftakeling is er niet minder om. En dan moeten we als kijker nog 2.5 uur... Geef die mensen een pil van Drion! Goddank switcht de film naar de zoon (een dirigent). Ineens vindt regisseur Glasner een andere touch. Lichter en tegelijk weelderiger. Als een Emile Zola pelt hij zijn familie af. Sterben is het stuk dat we vroeg of laat allemaal moeten spelen. De beste vriend van de dirigent – type onaangepaste kunstenaarsman – hééft het geschreven. En hij wíl dood. En trouwens ook af van 'orkest hoesters'. De humor van Östlund gaat hand in hand met de grootsheid van Magnolia en... Bill Fay. 'Voices escape, singing sad, sad songs.'

Suzume

'Zag je die stoel voorbij rennen, mevrouw?' Fornofilie, de film. Dat verwacht je niet in een tekenfilm. Anderzijds, het blijft Japanse anime. Meer gebruikelijke elementen zijn er ook. Het diepe gevoel dat de aarde leeft en wreekt, al dan niet via allerlei natuurgoden. Veel treinen. En natuurlijk, meisjes in schoolrokjes. Suzume is er daar één van. Op onnavolgbare wijze ontdekt ze dat zij eigenhandig aardbevingen kan (en moet!) tegenhouden. Met een beetje hulp van een stoel, inderdaad. En een kat. De muziek geleidt de chaos op geweldig effectieve wijze, net zoals de animatie spectaculair goed werkt, met name in de glinsterend lichteffecten. Subtiel wordt het helaas nooit, maar dat hoeft ook niet in zulke big budget anime. Melodrama, hysterie en Japanse liedjes, wat wil je nog meer op zo'n trip? 'Alles wat ik nodig heb, heb ik al lang geleden gekregen.'

Slam Dance

'Is this some kind of minimalist joke?' Een Seinfeld-achtige striptekenaar belandt onnavolgbaar in de problemen. Tijd: peak eighties, dus de vrouwen zijn in his face-eigenzinnig en durven alles. Plaats: LA, dus de oorzaak van de moordtrip ligt ergens bij de politie. Enter Harry Dean Stanton als politie-inspecteur Smiley. Harry houdt het al mompelend straight terwijl de boel kafkaësk ontspoort. Van mij mocht de film wel iets meer en iets langer bij de olijkheid van het vroegere leventje van de cartoonist blijven hangen ('do the teeth thing, daddy, please'). Toch sorteert dit minor work voor op grootse dingen die zouden komen. Er hangt een lynchiaans sfeertje, zonder dat de makers werkelijk bij de meester konden gaan lenen. Het leven is een eenzaam raadsel en uiteindelijk kijk je altijd in de loop van een geweer. 'It's deadline time.'

Die Hamburger Krankheit

'Sag doch etwas!' Een distributeur had deze visionaire film in de coronatijd moeten oppoetsen en opnieuw uitbrengen. De film weet álles – van de complotdenkers tot de feestjes van Boris Johnson – en verpakt dat in een stripverhaalavontuur, dat gaandeweg steeds serieuzere trekken krijgt. De pastorale synths van Jean Michel Jarre werken ook heerlijk paradoxaal, terwijl de Duitse samenleving instort. ('Die offenlichkeit ist alarmiert'). Een virus zaait verderf vanuit Hamburg. Alleen de idioten overleven. Een worstenverkoper, een dwerg die op Mr. E van Eels lijkt (en net zo vervelend doet), en een naïef meisje. Met het ogenschijnlijke hoofdpersonage (een dokter) wordt rücksichtslos afgerekend. Allemaal geven ze het maximale, in een soort Weens Aktionistische acteerstijl. Een man springt naakt het dak af! 'Das ganze kommt mir urgendwie unheimlich vor.'

Beavis and Butt-Head Do America

'I need tv. I need tv now!' De Butthole Couch Surfers pur sang beleven een avontuurtje, door heel Amerika. Helaas wordt het niet het avontuurtje dat ze zoeken... Uiteindelijk vinden de verslaafden hun tv terug zoals Mike Skinner zijn geld op A Grand Don't Come For Free. Voor die tijd moeten ze dus op een road trip. Begrijpelijk, en ergens toch jammer. Want de meta-tv van MTV excelleerde natuurlijk vooral op de postmoderne manier. De apathische reaction video. Wat dat betreft waren Beavis & Butt-Head hun tijd vooruit. 'Do America' bevat juist opvallend weinig geslaagde muziekpassages (op het eerbetoon aan Rob Zombie na). Toch is de tweede helft van de film pregnant grappig. Alle remmen gaan los. Pisbakkenhumor en een hoop semen-tische non-sens. De anale humor wordt er tot de laatste druppel uitgeperst. 'You cannot run from your own bunghole.'

Nr. 10

'Er is iets.' Van Warmerdam-film waarover je vooraf – net als ik – beter helemaal niets weet. Het scenario komt op zo'n geweldige manier van de grond! Ontploft bijna. En dat terwijl het allemaal nog zo oerhollands begint. En wordt onder leiding van Hans Kesting gerepeteerd voor een toneelstuk. Pierre Bokma bakt er (bewust) niks van. 'Jij zegt godverdomme, maar ik zeg ook godverdomme!' Het lijkt een soort meta-droogkloterij, een Beckett-achtige verwarring, Van Warmerdam die wat blasé 'het wereldje' op de hak neemt. Dan ontvouwt zich plots het mysterie. Iets met een Duitse kerk. Ik dénk dat Van Warmerdam Faber had gelezen, of de Under the Skin-adaptatie van Jonathan Glazer had gezien, en ja, hij kan daar óók wat mee. Ik zou geld geven voor een tweede deel. Een Nr. 11. ' 'Wen eraan en doorspelen.'